Svašek Hydraulics werkt sinds 2022 in nauwe samenwerking met Hydrologic aan de actualisatie van het Onderzoeksprogramma Verzilting ten behoeve van het Kierbesluit Haringvliet, uitgevoerd door Rijkswaterstaat.

Aanleg van de Deltawerken

De Haringvlietsluizen, aangelegd als onderdeel van de Deltawerken in 1970, vormen een harde grens tussen zout en zoet water in de Haringvlietmonding. Waar trekvissen, zoals zalm en forel, in het verleden van zout naar zoet konden zwemmen om te paaien, is dit nu nog maar beperkt mogelijk. De biodiversiteit in het stroomgebied van de Rijn en het Haringvliet heeft hier sterk onder geleden en veel soorten planten en dieren zijn hierdoor verdwenen.

Kierbesluit Haringvliet

Tijdens testen in het kader van het Kierbesluit worden de Haringvlietsluizen vanaf 2018 regelmatig met vloed op een kier gezet, om zo de trekvissen weer de mogelijkheid te geven het zoete Haringvliet in te zwemmen. In het besluit is vastgelegd dat de sluizen op een kier kunnen als de rivierafvoer hoog genoeg is. Het bevorderen van de internationale vismigratie en het verbeteren van de biodiversiteit is het doel van het kieren, maar het heeft ook tot gevolg dat het westelijke deel van het Haringvliet verzilt. In het Kierbesluit is gesteld dat zoetwaterinname ten oosten van de lijn Middelharnis-Spui gegarandeerd moet blijven.

Lerend Implementeren

De onzekerheden in het Kierbesluit over vismigratie en zoutwaterverspreiding worden in de praktijk stapsgewijs beheerst door het gebruik van ‘Lerend Implementeren’. Hierin wordt stap voor stap, risico-gestuurd toegewerkt naar een verantwoord bedienprotocol voor de Haringvlietsluizen. Er wordt gebruik gemaakt van praktijkproeven, modelanalyses, data-analyses en expertkennis om te leren over het gedrag van zout water in het Haringvliet en om de kierstrategie te optimaliseren voor visintrek.

3D modelsimulaties

Svašek Hydraulics voert de 3D modelanalyses uit binnen dit project. In een intensieve samenwerking met Deltares wordt een speciaal D-Flow FM model van het Haringvliet verbeterd en toegepast: een model met maar liefst 311 lagen in de verticaal dat in staat is de zoet-zout processen in het Haringvliet te reproduceren.

Door middel van scenario-onderzoek verkent Svašek Hydraulics verschillende maatregelen en ingrepen die het Kierbesluit in de praktijk brengen. Het unieke karakter van het Haringvliet, met diepe putten, geulen en platen die droogvallen bij laagwater, zorgt ervoor dat er processen zijn die specifiek op deze locatie van belang zijn voor de zoutverspreiding.

Voor het risico op zouttransport oostwaarts richting de lijn Middelharnis-Spui is uit de modelsimulaties gebleken dat horizontale recirculatie in het systeem bij specifieke windcondities een bepalende factor is. Dit is ook eerder gebleken uit analyses van observaties¹. De scheefstand van de zoutwaterspiegel in de putten en het overlopen van zout water tussen de putten bij deze windcondities is hierin ook bepalend. Ten slotte wordt het opwoelen van het zoute water uit de putten tijdens stormcondities onderzocht met specifieke scenario’s. Met de kennis uit de modelsimulaties wordt gewerkt aan bouwstenen voor de nieuwe Kierstrategie.

_{1) Kranenburg, W., Tiessen, M., Blaas, M., and van Veen, N., 2023. Circulation, stratification and salt dispersion in a former estuary after reintroduction of seawater inflow. Estuarine, Coastal and Shelf Science 282. https://doi.org/10.1016/j.ecss.2023.108221.}